Kościół parafialny najpierw wsi potem dzielnicy miasta Gutkowo. Świątynia związana z pobytem Napoleona w Prusach Wschodnich. Obecnie kościół zarządzany przez księży salezjan.

Historia

Kościół położony na wzgórzu wzniesiono w końcu XV w. Konsekrowany przez biskupa sufragana Jana Wildego w 1500 r. Do 1871 r. kościół był filią olsztyńskiej fary Św. Jakuba, następnie gutkowskiej parafii podlegały wsie Gutkowo, Likusy, Redykajny i Łupstych. Fakt ten upamiętnia m. in. obelisk poświęcony mieszkańcom parafii, którzy zginęli podczas I wojny światowej do dziś stojący przy kościele. W lutym 1807 r. kościół odwiedził cesarz Francuzów – Napoleon Bonaparte, z wieży kościelnej śledził ruchy wojsk pod Jonkowem. Po II wojnie światowej parafię w 1957 r. objęli księża salezjanie.W kościele znajdują się trzy ołtarze. Późnobarokowy ołtarz główny składa się z olejnego obrazu patrona świątyni – Św. Wawrzyńca, flankowanego niekanelowanymi kolumienkami. Za nimi stoją dwa drewniane anioły. Ołtarz wieńczą w części centralnej Gołębica w glorii oraz alegorie Nadziei i Męstwa. XVIII-wieczny ołtarz boczny Matki Boskiej Bolesnej usytuowany jest po lewej stronie ołtarza głównego. W centralnej części obraz Zdjęcie z Krzyża z 1914 r., flankowany kręconymi kolumienkami. Powyżej oktogonalny obraz Św. Marii Magdaleny również pomiędzy kręconymi kolumienkami. W zwieńczeniu Chusta Św. Weroniki i rzeźby ŚŚ. Piotra i Pawła. XVIII-wieczny ołtarz Św. Andrzeja znajduje się po prawej stronie ołtarza głównego. W centralnej części obraz Św. Andrzeja Apostoła, powyżej Św. Józef z Dzieciątkiem, w zwieńczeniu obraz Św. Mikołaja, flankowany przez figury dwóch biskupów. Na wyposażenie kościoła składa się również XVIII-wieczna barokowa, drewniana, polichromowana ambona. Korpus zdobi malowidło Dobrego Pasterza, baldachim Rzeźbiona Gołębica w glorii i figura Św. Wawrzyńca. Zabytkowe są również XVIII-wieczny barokowy konfesjonał oraz rzeźba Matki Boskiej stojącej na księżycu.

Opis architektury

Bryła architektoniczna świątyni składa się z korpusu kościoła i dostawionej od zachodu wieży, od południa przylega kruchta a od północy kaplica chrzcielna i zakrystia. Wieża w dolnej części kamienno-ceglana, ozdobiona od północy terakotowymi rzeźbionymi płytkami. Górną część wieży tworzą wyprowadzone murowane filary, które zostały pokryte deskami. Wieżę nakrywa dach czterospadowy z chorągiewką ze Św. Wawrzyńcem i datą 1778 r. Korpus pokrywa dach dwuspadowy z sygnaturką na szczycie kalenicy nad prezbiterium. Salę oświetlają prostokątne okna.

Ciekawostki

- wieża kościelna zachowała się w niezmienionym stanie od czasów kiedy wchodził na nią Napoleon Bonaparte- w ścianie południowej przy prezbiterium zachowało się małe okienko, obecnie zamurowane, przez które podawano komunię trędowatym - po II wojnie światowej niemiecki proboszcz ks. Hubert Krebs pozostał w parafii aż do 1954 r. Został przeniesiony dopiero wskutek nacisków władz państwowych. Jego następcą został ks. Ignacy Tokarczuk, późniejszy arcybiskup przemyski- przy kościele znajduje się tablica upamiętniająca zabitego 7 grudnia 1967 ks. kanonika Giedymina Pileckiego, aktywnego działacza Armii Krajowej - przy kościele za prezbiterium znajduje się krzyż nagrobny Józefa Biermańskiego z zachowaną staropolską pisownią, dostosowaną do wpływów niemieckich z literką „ӱ”. Biermański jest autorem przydrożnego krzyża przy wjeździe do dawnej wsi od strony Olsztyna- we wrześniu 2007 odkryte zostały przez konserwator sztuki Justynę Dzieciątkowską wczesnogotyckie średniowieczne malowidła. Obecnie trwają przygotowania do odsłonięcia i restauracji malowideł

Informacje praktyczne

- autokar można zaparkować przy kościele- kościół jest zamykany, aby zwiedzić wnętrze trzeba się zgłosić na plebanię parafii. Zwiedzanie kościoła jest bezpłatne- obowiązuje zakaz zwiedzania podczas mszy, nabożeństw i innych uroczystości kościelnych- czas zwiedzania ok. 30 min

Literatura

Kopiczko A., Kościoły i kaplice w Olsztynie, Olsztyn 2000