Noclegi w Olsztynie
Gastronomia
Rekreacja
Imprezy i wydarzenia
Mury obronne średniowiecznego miasta i zamku |
Ciąg częściowo zachowanych gotyckich murów miejskich, otaczających osobno miasto Olsztyn i osobno zamek Olsztyn. Wznoszone od momentu założenia miasta w połowie XIV w., stanowiły o obronności miasta aż do końca wieku XVIII. Obecnie wolnostojące lub wkomponowane w zabudowę Starego Miasta w Olsztynie.
Historia Miasto i zamek Olsztyn założono w połowie XIV w., na ok. 1348 r. datowane jest rozpoczęcie budowy Zamku Kapituły Warmińskiej. Lokacja miasta Olsztyn na prawie chełmińskim nastąpiła 31 października 1353 r. Zamek posiadał oddzielny system fortyfikacyjny od miasta, którego przebieg murów obronnych został dopasowany do topografii terenu, na którym lokowano Olsztyn. Rozpoczęcie budowy ciągu murów miejskich ma niepewną datację, najczęściej przyjmuje się czas po 1378 r., kiedy to nastąpiło powiększenie pierwotnego miasta o dzisiejszy Targ Rybny z przyległościami oraz tereny sąsiadujące od południa z Bramą Górną. Ciąg murów przerywały trzy bramy: Górna z barbakanem, Dolna i Młyńska oraz Furta Wodna, wzmacniało je zaś kilkanaście baszt. Wskutek zubożenia miasta w XVIII w. niereperowane mury miejskie zaczęły się rozsypywać. Po przejściu Olsztyna, na mocy I rozbioru Polski, pod panowanie pruskie częściowo rozebrano mury. Rozbiórkę rozpoczęto ok. 1787 r. od strony zamku, wraz z odcinkiem muru rozebrano także Bramę Młyńską. W 1803 r. spłonęła południowa część Starego Miasta wraz z częścią murów obronnych, w 1806 r. rozleciała się nadwyrężona Brama Dolna. Rok później przemaszerowały przez Olsztyn wojska napoleońskie, na czele z Cesarzem Francuzów Napoleonem Bonaparte. Czasy napoleońskie dobitnie wykazały nieskuteczność średniowiecznych fortyfikacji, których już nigdy później nie odbudowano. W 1896 r. wydane zostało zarządzenie rządu niemieckiego o usuwaniu wszystkich zaniedbanych i niepotrzebnych starych budowli. Dzięki temu zniknął m. in. zachowany dotąd północny ciąg murów przy Bramie Górnej. Brama szczęśliwie została uratowana przed rozbiórką, dzięki decyzji burmistrza Oskara Beliana, lokującą w opuszczonej średniowiecznej strażnicy placówkę Straży Pożarnej. Po II wojnie światowej sukcesywnie są prowadzone badania archeologiczne w obrębie murów miejskich. Zachowane odcinki wolnostojących murów zostały wyeksponowane i zakonserwowane. Od strony wschodniej częściowo zrekonstruowano fragmenty podwójnych murów miejskich. W XXI w. zrekonstruowana została kwadratowa baszta w ciągu murów nieopodal archikatedry Św. Jakuba, w 2012 r. przed Bramą Górną od strony Górnego Przedmieścia, na terenie dawnej fosy odnaleziony został średniowieczny barbakan.
Opis architektury Zachowane fragmenty murów miejskich średniowiecznego Olsztyna stanowią mury zamkowe otaczające międzymurze od północy i zachodu oraz kilkanaście fragmentów obwarowań miejskich, zlokalizowanych od strony zachodniej, od rzeki Łyny oraz na południowo-wschodnich i wschodnich obrzeżach zespołu staromiejskiego. Od strony wschodniej, gdzie brak było zabezpieczenia rzeką wzniesiono podwójny ciąg murów. Wzdłuż ulic Okopowej i Piastowskiej mury miejskie są wkomponowane w budynki, posadowione na nich w różnych okresach historycznych. W okolicach amfiteatru w fosie zamkowej zachowały się dwa fragmenty murów, trzeci wolnostojący znajduje się w północno-zachodnim ciągu, nieopodal miejsca usytuowania Bramy Młyńskiej. Mury miejskie Olsztyna są wzniesione z pełnej cegły na podbudowie z kamienia polnego. Wysokość olsztyńskich murów dochodziła do 9 metrów, grubość zaś wynosiła od 1, 6 m do 2 m. Mur wznoszono o licu pełnym, z czerwonej, gotyckiej cegły o wymiarach 31 x 14 x 8, 5 cm.
Ciekawostki - w 1521 r. podczas wojny pruskiej, oddział krzyżacki Wilhelma von Schaumburga nieskutecznie próbował szturmować mury miejskie w okolicach Bramy Młyńskiej, których nie mógł zdobyć, ponieważ nie dysponował drabinami - nieszczelne mury miejskie przyczyniły się do wybuchu w 1709 r. epidemii dżumy. Mimo wystawienia straży i zamknięcia bram do miasta przekradł się zarażony wieśniak z Giedajt - przed bitwą francusko-rosyjską z 13 maja 1807 r. z uwagi na słabość murów miejskich, żołnierze francuscy nakazali olsztynianom wykonanie dodatkowych wałów ziemnych od północnej strony miasta - w 2012 r. w fosie od północnej strony miasta, przed Brama Górną odkryty został drugi ze znanych na Warmii barbakan
Informacje praktyczne Parkingi dla samochodów osobowych i autokarów znajdują się przy ul. Nowowiejskiego, samochodowy parking czynny jest również przy ul. Mochnackiego.
Autor: Andrzej Bobrowicz |