Noclegi w Olsztynie
Gastronomia
Rekreacja
Imprezy i wydarzenia
Oskar Belian |
Burmistrz ( 1877-1903) i nadburmistrz (1903-08) Olsztyna, najdłużej urzędujący burmistrz w historii miasta. Urodził się w Tracku 27 października 1832 r. Był synem porucznika wojsk pruskich Johanna Georga Beliana. Oskar uczęszczał do ewangelickiej szkoły na olsztyńskim zamku, progimnazjum w Olsztynku i gimnazjum w Królewcu, które zakończył maturą. Odmiennie od typowej dla wschodniopruskiej młodzieży nie wstąpił na studia na Albertynę, ale podjął naukę na kierunku rolniczym w akademii Karla Sprengla w Resku na Pomorzu Zachodnim. Wybór wykształcenia determinował fakt, iż Belianowie byli posiadaczami ziemskimi, oprócz podolsztyńskich Tracka i Grądka posiadali majątki w Puszczy Rominckiej (Jodupie i Żytkiejmy) oraz Kozarek Mały k/Ządźborka (Mrągowo). Został wybrany do sejmu pruskiego z okręgu gołdapskiego. W parlamencie Belian dał się poznać, jako człowiek o przekonaniach antykatolickich i antypolskich, znakomicie wpisując się w politykę kulturkampfu, prowadzoną w Niemczech ery Bismarcka. Idealnie pasował do pracy na propolsko nastawionej południowej Warmii. Burmistrzem Olsztyna został w 1877 r. z polecenia Berlina, jako burmistrz został Radzie Miasta narzucony. Jego wybór zbiegł się w czasie z objawieniami maryjnymi w Gietrzwałdzie.
Podczas swoich 31-letnich rządów w Olsztynie Belian dokonał gigantycznego skoku cywilizacyjnego miasta. Olsztyn z małego warmińskiego miasteczka stał się drugim po Królewcu ośrodkiem miejskim w Prusach Wschodnich. Za jego rządów populacja Olsztyna wzrosła z 7 do 31 tys., trzykrotnie powiększył się obszar miasta. Sukcesy te osiągnął dokonując inwestycji w działy gospodarki, które przyniosły miastu rozkwit. Jako syn oficera dostrzegł możliwość rozwoju miasta poprzez sprowadzenie wojska. Od 1884 r. zaczęły przybywać garnizony, poczynając od strzelców. Ambicją Beliana było usytuowanie w Olsztynie Sztabu Głównego 37 Dywizji Cesarstwa Niemieckiego, co po sprowadzeniu trzech głównych rodzajów wojsk: kawalerii, artylerii i piechoty stało się faktem w 1899 r. Olsztyn na początku XX w. zaczęto nazywać Kasernopolis, 17% ludności miasta stanowili wojskowi. Inną gałęzią rozwoju miasta było sądownictwo wraz ze swoją biurokracją. W Olsztynie powołany został Sąd Ziemski dla czterech powiatów, wzniesione zostało przy nim monumentalne więzienie. Dzięki swoim koneksjom berlińskim Belian wygrał również konkurencję z Ostródą na umieszczenie wielkiego węzła kolejowego, dzięki czemu Olsztyn stał się bardzo atrakcyjnym miastem do szukania pracy dla okolicznych mieszkańców. Belian nie zapomniał również o młodzieży, którą zatrzymał w mieście otwierając trzy szkoły średnie oraz szkołę handlową. Kolejnym kołem zamachowym rozwoju Olsztyna stał się przemysł. Postawiono głównie na przemysł spożywczy, drzewny, metalurgiczny i budowlany. Nad Łyną na Dolnym Przedmieściu i przy dworcu kolejowym wyrosły dzielnice przemysłowe. W 1888 r. zorganizowana została wystawa przemysłowa przedstawiająca Olsztyn, jako miasto przyjazne inwestycjom, która znakomicie zareklamowała miasto. Żeby pomieścić przybywających do miasta budowano nowe domy, rękoma olsztyńskich przedsiębiorców. Do rozwoju miasta przyczyniło się też postawienie na służbę zdrowia. Belian wzniósł Szpital Wojskowy, rozbudował istniejący już Szpital Mariacki oraz wygrał przetargi na lokalizację Szpitala dla Obłąkanych (1882) i Sanatorium Przeciwgruźliczego (1906). Inwestycję w infrastrukturę miasta przyniosło uruchomienie poczty i telegrafu (1888), gazowni (1889), telefonów (1892), wodociągów (1899), elektrowni (1907) i komunikacji miejskiej (1907). Dla właściwej rozbudowy Olsztyna powołany został urząd architekta miejskiego, który czuwał nad harmonijną koncepcją rozbudowy miasta. Olsztyn Oskara Beliana stał się atrakcyjnym miastem dla poszukujących szansy życiowej. W 1903 r. Olsztyn przekroczył 25 tys. mieszkańców a Belian przyjął tytuł nadburmistrza. Ukoronowaniem jego dokonań było ustanowienie w 1905 r. Olsztyna, obok Królewca i Gąbina, siedzibą rejencji. Belian odchodził w 1908 r. na emeryturę okryty chwałą i powszechnym szacunkiem, już od 1902 r. dzisiejszy Plac Jedności Słowiańskiej nosił jego imię, otrzymał za swoją pracę tytuł Honorowego Obywatela Olsztyna.
Rozwój Olsztyna przyniósł także zmniejszenie odsetku ludności polskiej z 50% do 10% populacji miasta. Zwiększenie żywiołu niemieckiego uzyskano głównie dzięki przybyciu do miasta garnizonu wojskowego. Na niekorzystną sytuację Polaków wpływały też małżeństwa mieszane, zarówno narodowościowe jak i międzykonfesyjne. Belian założył też Związek Dla Popierania Niemczyzny na Kresach Wschodnich. W przedszkolach dzieci katolickie przeciągano na ewangelicyzm a polskie germanizowano, w szkołach wprowadzano patriotyczne wychowanie w duchu niemieckim. Uroczystości państwowe okraszane były paradami wojskowymi i hucznie celebrowane. Za kadencji Beliana świadomie pomijano okres polski w dziejach Olsztyna. Mimo usilnych starań Belianowi nie udało się przeciągnąć olsztynian do religii luterańskiej, więc przynajmniej zadbał o szerzenie się niemczyzny w duchu katolickim. Na przemówieniu w 1903 r. z okazji konsekracji kościoła Najświętszego Serca Jezusowego oficjalnie zabronił odbywania w tej świątyni praktyk religijnych w języku polskim. Wreszcie pretekstem dla utworzenia rejencji olsztyńskiej była wg Beliana potrzeba zgrupowania w jednym tworze administracyjnym ziem z odsetkiem ludności polskiej celem lepszego kontrolowania i germanizowania elementu etnicznie polskiego. Belian dążył do jednolitego, niemieckiego charakteru miasta.
Po przejściu na emeryturę Belian udzielał się w Olsztyńskim Towarzystwie Pożyczkowym i uczestniczył w najważniejszych uroczystościach miejskich. Oskar Belian zmarł w swoim domu przy ul. Dobromiejskiej (1-Maja) 24 marca 1918 r. Jego pochówek został sprofanowany i zlikwidowany wraz z cmentarzem ewangelickim w latach 60-tych XX w. Oskar Belian był najwybitniejszym burmistrzem w historii miasta, jest ojcem nowoczesnego Olsztyna.
|