Noclegi w Olsztynie
Gastronomia
Rekreacja
Imprezy i wydarzenia
Kamienica Naujacka - ul. Dąbrowszczaków 3 |
Secesyjna kamienica czynszowa zwana Kamienicą Naujacka MOK albo Pałacykiem. Na początku XX wieku należała do rentiera, właściciela cegielni i radnego miejskiego Otto Naujacka. Obiekt został wpisany do rejestru zabytków w 1989 r. Po zakończonej w 2008 r. rewitalizacji stanowi perłę olsztyńskiej architektury secesyjnej początku XX wieku. Obecnie w Kamienicy Naujacka swą siedzibę ma Miejski Ośrodek Kultury w Olsztynie.
Historia Kamienica w tym miejscu została zbudowana pod koniec XIX wieku, w czasie gdy obecna Dąbrowszczaków, ówczesna Wartemborska, dopiero stawała się jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic miasta. W 1896 roku parcelę wraz ze stojącym na niej budynkiem kupił od bogatego kupca żydowskiego Hirscha Herrnberga - Otto Hermann Naujack i w 1907 r. wzniósł w tym miejscu secesyjny budynek, który możemy podziwiać do dzisiejszego dnia. Sam Naujack razem ze swoją drugą żoną i dziećmi, przez pewien czas zajmował mieszkanie na parterze swojej nowej kamienicy. Willa pełniła funkcję kamienicy czynszowej. Na każdym piętrze znajdowały się najpierw po jednym, potem po dwa mieszkania, wynajmowane głównie prawnikom pracującym w pobliskim sądzie i lekarzom. W wysokich piwnicach od ul. Mrongowiusza (wówczas Magister Strasse) znajdował się sklep prowadzony przez Koło Gospodyń Domowych. Można tam było kupić świeże produkty spożywcze po korzystnych cenach. Wśród lokatorów „Pałacyku” znajdowali się m.in.: radca sądowy, dr Hermann Gradowski; lekarz dentysta, dr Heinrich Krüger; dawny leśniczy miejski Bonifazius Palmowski; kolejny lekarz dentysta, dr Alfred Lehmann, adwokat Walter Dost oraz żydowski lekarz, dr Heinrich Wolffheim. W mieszkaniu na parterze, które wcześniej wynajmował ten ostatni, w czasie II wojny światowej swoją siedzibę miały biura okręgu SS (SS- Abschnitt XXII). Zgodnie ze wspomnieniami córki Waltera Dosta –Giseli, w tamtych czasach na maszcie przed kamienicą powiewała flaga ze swastyką. W kwietniu 1945 r. „Pałacyk”, który uniknął poważnych zniszczeń wojennych, stał się siedzibą Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Olsztynie. Pod koniec lata 1945 r., UBP przeniósł się do innego budynku, a kamienicę przy ulicy Stalina, gdyż tak właśnie w tym okresie nazywała się ul. Dąbrowszczaków, zajęli na mieszkania oficerowie Urzędu Bezpieczeństwa. W „Pałacyku” w okresie powojennym mieściły się różne instytucje. Zorganizowano tu przedszkole dla pracowników Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, następnie przedszkole milicyjne. Działał tu również Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej i hotel Zespołu Opieki Zdrowotnej. Przed remontem w budynku zlokalizowane były: żłobek, Dzienny Dom Pomocy dla Osób Niepełnosprawnych Ruchowo, sklep (w miejscu dawnego sklepu Koła Gospodyń Domowych) oraz mieszkania kwaterunkowe ze wspólnymi kuchniami i toaletami. W latach 2007-2008 zrealizowano, przy wsparciu funduszy unijnych, projekt adaptacji kamienicy przy ul. Dąbrowszczaków 3 na Centrum Kultury w Olsztynie. W ramach prac budowlano konserwatorskich m.in.: wykonano pełną dokumentację konserwatorską, przeprowadzono prace izolacyjne, odgrzybianie, prace związane z tynkowaniem i malowaniem, położono metalowe i bitumiczne dachy i łupki dachowe, rynny i rury, przeprowadzono konserwację zabytkowych witraży i sztukaterii, przeprowadzono renowację stolarki okiennej i drzwiowej, dokonano konserwacji i rekonstrukcji elewacji, elementów drewnianych i metalowych. Wykonano również poprzedzone badaniami konserwatorskimi złocenia na sufitach i ścianach a kamienica została zaopatrzona w nowoczesne systemy wentylacyjne, przeciwpożarowe, alarmowe, położono również instalacje elektryczne i instalacje zasilania urządzeń komputerowych i telefonicznych. Obecnie kamienica jest siedzibą Miejskiego Ośrodka Kultury. W jej zabytkowych wnętrzach mieszczą się 2 galerie sztuki, Sala Kameralna, liczne pracownie warsztatowe oraz biura. Regularnie odbywają się tu wernisaże, prelekcje, koncerty, spotkania z twórcami. Tutaj również swą siedzibę ma Akademia Trzeciego Wieku. W miejscu niegdysiejszego sklepu znajduje się jedyny w regionie punkt Informacji Kulturalnej.
Opis architektury Kamienica Naujacka to trzykondygnacjowy, podpiwniczony budynek o nieregularnej bryle z licznymi balkonami, aneksami, ryzalitami, loggiami i wieżyczkami. Ścięty narożnik płd. – zach. wieńczy stożkowy daszek. Otynkowana fasada od strony ul. Dąbrowszczaków zdominowana jest przez ryzalit z loggią nakrytą wklęsło-wypukłym dachem. Całość wieńczy trójkątny szczyt z bogatą, stiukową dekoracją. Kamienica nakryta jest zróżnicowanym dachem, w głównej części dwuspadowym, częściowo dachem łamanym a nad szczytem zachodnim- trójspadowym. Na fasadach od ul. Dąbrowszczaków i od ul. Mrongowiusza warto zwrócić uwagę na wspaniałą stiukową dekorację secesyjną, w głównej mierze opartą na motywach roślinnych i stylizowanych wstęgach. Usytuowany na skarpie budynek posiada użytkowe poddasze oraz 2 klatki schodowe: reprezentacyjną z tralkową balustradą (wejście od ulicy Dąbrowszczaków) oraz klatkę kuchenną z małymi okienkami i wąskimi schodami (wejście od strony ul. Mrongowiusza). Na szczycie fasady od ul. Dąbrowszczaków, wśród roślinnych wici i secesyjnych dekoracji widnieje data budowy kamienicy – 1907, na fasadzie od ul. Mrongowiusza możemy zobaczyć ozdobnie splecione inicjały właściciela Otto Naujacka- ON. Do wnętrza od ul. Dąbrowszczaków prowadzi portal ozdobiony zgeometryzowanymi motywami roślinnymi Budynek został wzniesiony na rzucie bliskim prostokątowi. Wnętrza są dwuipółtraktowe, z ciągiem pomieszczeń amfiladowych na każdej kondygnacji. We wnętrzach na uwagę zasługuje zachowana oryginalna stolarka drzwiowa i okienna, 2 secesyjne witraże z motywami roślinnymi i pejzażowymi, czteroskrzydłowe drzwi przesuwne z wypełnieniem szkłem witrażowym, (na parterze, I i II piętrze), drewniane szafy wnękowe na korytarzach, szklany baldachim nad wejściem do korytarza na parterze, zachowana terakota na korytarzu II piętra oraz ozdobne sztukaterie i złocenia. Przed Kamienicą Naujacka znajduje się specjalnie zaprojektowany przedogródek z przewagą roślin zimozielonych (gł. bluszcz).
Ciekawostki Otto Hermann Naujack był rzutkim przedsiębiorcą, rzeźnikiem, właścicielem cegielni miejskiej, rentierem i członkiem rady miasta. W okresie największego rozkwitu swojej działalności posiadał kilkanaście kamienic czynszowych w reprezentacyjnej części Olsztyna; Na progu kamienicy zwiedzających wita mozaikowy napis „Salve” („Witajcie”); Niegdyś w ogródku przed kamienicą mieściła się niewielka fontanna, której misę można było zobaczyć przed „Pałacykiem” jeszcze po wojnie; Kamienica Naujacka MOK otrzymała główną nagrodę w Ogólnopolskim Konkursie Otwartym "Modernizacja Roku 2008" w kategorii obiekty kultury, sportu, zdrowia i rekreacji;
Legenda Pogłaskanie drewnianej głowy smoka, stanowiącej zwieńczenie dekoracyjnego słupka balustrady schodów w holu na parterze, podobno zapewnia głaszczącemu udany dzień
Informacje praktyczne:
Autor opisu: Joanna Mariuk
|